Kurumunuzda sistem tam, işleyişte sorun yok, vizyonunuza inanıyorsunuz; yani işveren veya İK yöneticisi olarak her şeyi eksiksiz yaptığınızı düşünüyorsunuz ve işlerin yolunda gittiğinden eminsiniz. Ancak çeyrek raporları ya da yıl sonu değerlendirmelerini incelediğinizde, durumun pek de öyle olmadığını; iş çıktılarında verimsizlik yaşandığınızı fark ediyorsunuz ve durumun nedenini anlamakta güçlük çekiyorsunuz. Pek çok kurumun son yıllarda karşılaştığı bir tablo bu. Eğer siz de benzer bir durumla karşı karşıyaysanız, kurumunuzu değerlendirirken sessiz istifa kavramını göz önünde bulundurmanızda fayda var.
Peki nedir sessiz istifa, neden kaynaklanır ve nasıl bu işin içinden çıkarız derseniz 2 dakikanızı alacak bu yazıda cevapları bulabilirsiniz.
Sessiz İstifa Nedir? 📝
Sessiz istifa kavramı, ilk olarak 2009 yılında Mark Boldger tarafından, çalışanların işlerine olan asgari düzeydeki bağlılığını tanımlamak amacıyla ortaya atılmıştır (Buscaglia, 2022).
Başlangıçta akademik bir kavram olarak ele alınan sessiz istifa, zamanla günlük iş yaşamında sıkça duyulan bir terim haline gelmiştir. Basitçe ifade etmek gerekirse; çalışanların yalnızca görev tanımlarında yer alan sorumlulukları yerine getirmesi, bunun ötesindeki ek görevleri ise üstlenmemesidir. Cambridge Dictionary de kavramı, “işinizi korumak için yapmanız gereken işleri yerine getirme, ancak bunu büyük bir heves veya çaba göstermeden ve ek görevleri kabul etmeden yapma durumu” olarak tanımlar. Harter’ın (2022) verilerine göre, ABD iş gücünün en az %50’si bu gruba dâhil olup, işlerine bağlı olmayan çalışanların sayısı, bağlı olanların neredeyse iki katına ulaşmıştır. Bu veriler, çalışan verimliliğindeki düşüşün nedenlerini net biçimde ortaya koyuyor ve aslında kurum içi performans raporlarında gördüğümüz sonuçların şaşırtıcı olmadığını gösteriyor.
Gelelim, çalışan performansını doğrudan etkileyen sessiz istifanın temel nedenlerine ve işverenler, CEO’lar, İK uzmanları ile çalışan verimliliğinden sorumlu tüm yöneticiler için bu durumu önlemede etkili olabilecek çözüm önerilerine…
Sessiz İstifanın Nedenleri ve Çözüm Önerileri🔍
🎯Yetersiz Değer Görme ve Olumsuz Çalışma Kültürü
Çalışanların emeklerinin yeterince takdir edilmemesi, başarılarının görünür kılınmaması ve katkılarının önemsenmemesi, sessiz istifa davranışını tetikleyen en güçlü faktörlerden biridir. Gallup’un State of the Global Workplace 2023 raporuna göre, son yedi gün içinde işyerinde takdir edildiğini hisseden çalışanların bağlılık oranı, takdir edilmeyenlere kıyasla belirgin şekilde daha yüksektir. Düzenli takdir ve geri bildirim almayan çalışanlar ise motivasyonlarını hızla kaybetmektedir.
Bunun önüne geçmek için kurumunuzda doğru geri bildirim kültürünü yaygınlaştıracak, geliştirecek ve günlük iş akışının bir parçası haline getirecek sistemler kurulmalı; çalışanlar bu doğrultuda eğitilmelidir.
BrainArt HR, doğru geri bildirim kültürünün oluşturulması ve geliştirilmesi için uzman kadrosu ve kurumunuza özel özelleştirilmiş metotlarıyla, insan kaynakları çözüm ortağınız olarak yanınızda yer alır.
👉 Hizmetlerimizi inceleyin | Bizimle iletişime geçin
Buna ek olarak, destekleyici olmayan bir çalışma ortamı, şeffaf olmayan iletişim, adaletsiz uygulamalar ve toksik şirket kültürü, çalışanların kuruma olan güvenini zedeliyor. Araştırmalar, işyerinde adalet ve güven eksikliği yaşayan çalışanların sessiz istifa kategorisine girme olasılığının çok daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Kendini değerli hissetmeyen ve pozitif bir iş kültüründen yoksun olan çalışanlar, zamanla yalnızca görevlerini minimum düzeyde yerine getirme eğilimine giriyor. Bu durum, kurum içinde görünmez bir bağlılık kaybı yaratıyor ve uzun vadede yüksek performanslı çalışanların sessiz istifa yolunu seçmesine neden oluyor. Kurumların, çalışanlarını düzenli olarak takdir etmesi, başarıları görünür kılması ve kapsayıcı, güvene dayalı bir iş kültürü inşa etmesi; sessiz istifayı önlemenin en etkili yollarındandır.
🎯İş-Yaşam Dengesi Sorunları
İş yaşam dengesinin bozulması, çalışanlarda stres, tükenmişlik ve motivasyon kaybına yol açarak sessiz istifa davranışını tetikleyen önemli faktörlerden biridir. Uzun çalışma saatleri, esnek olmayan iş düzenleri ve yetersiz dinlenme süreleri, çalışanların hem fiziksel hem de zihinsel sağlığını olumsuz etkiler. Bu durum, işten tamamen ayrılmasalar bile görevlerini yalnızca asgari düzeyde yerine getirmelerine neden olur.
Gallup State of the Global Workplace 2023 raporu, bu tabloyu küresel ölçekte doğruluyor. Araştırmaya göre, dünya genelinde çalışanların %59’u “sessiz istifa” kategorisinde yer alıyor. Raporda, iş-yaşam dengesi sorunlarının sessiz istifanın en yaygın nedenlerinden biri olduğu ve dengeli çalışma saatleri ile çalışan refahını önceliklendiren şirketlerde sessiz istifa oranlarının belirgin şekilde daha düşük olduğu vurgulanıyor.
Araştırmalar ayrıca, iş-yaşam dengesi zayıf olan çalışanların, dengeli bir iş-özel hayat düzenine sahip olanlara kıyasla işlerine olan bağlılıklarının ve memnuniyetlerinin belirgin ölçüde düşük olduğunu gösteriyor. Bu nedenle, şirketlerin esnek çalışma modelleri, izin politikaları, kurumsal wellness uygulamaları ve psikolojik destek programları ile iş-yaşam dengesini güçlendirmesi; sessiz istifayı önlemenin ve sürdürülebilir bir çalışan bağlılığı yaratmanın anahtarlarından biridir.
BrainArt olarak, Kurumsal Wellness ve Psikolojik Destek hizmetlerimiz ile kurumların iş-yaşam dengesini güçlendirecek stratejiler geliştirmelerine, çalışan bağlılığını artırmalarına ve sessiz istifanın önüne geçmelerine destek oluyoruz.
🎯İş Tatminsilizği
Randstad’ın 2025 Workmonitor araştırmasına göre, Hong Kong’daki Millennials kuşağının %45’i iş tatminsizliği nedeniyle sessiz istifa etmiş durumda. Araştırma, özellikle genç çalışanlar arasında iş tatminsizliğinin sessiz istifayı tetikleyen önemli faktörlerden biri olduğunu ortaya koyuyor.
McKinsey & Company’nin geniş katılımcı verilerine dayanan analizine göre ise, sessiz istifa edenlerin işlerinden memnuniyetsizlik yaşama olasılığı, diğer çalışanlara kıyasla üç kat daha fazladır. Bu veriler, iş tatminsizliğinin sessiz istifanın hem nedeni hem de sonucu olabileceğini gösteriyor. Çalışanların işlerine duyduğu memnuniyet azaldıkça, yalnızca görev tanımında yazan işleri yapma ve fazladan çaba göstermeme eğilimi artıyor. Bu durum, uzun vadede hem çalışan bağlılığını hem de kurum performansını olumsuz etkiliyor.
İş tatminsizliğinin en yaygın nedenlerinden biri, yanlış işe alım süreçleridir. Çalışanın yetkinlikleri, değerleri ve beklentileri ile pozisyonun gereklilikleri örtüşmediğinde, kısa sürede motivasyon kaybı ve düşük performans kaçınılmaz hale gelir.
💡 Çözüm: BrainArt HR olarak, kurumlara Seçme ve Yerleştirme Danışmanlığı ile pozisyona en uygun yetenekleri bulma sürecinde destek oluyoruz. Assessment Center (Değerlendirme Merkezi) ve envanter uygulamaları ile adayların rol gerekliliklerine, kurum kültürüne ve ekip dinamiklerine uyumunu objektif verilerle ölçüyoruz. Böylece çalışanlarınızın iş tatminsizliği yaşamasını önlemenize ve çalışan verimliliğini artırmanıza yardımcı oluyoruz.
🎯Kariyer gelişim fırsatının olmaması
Araştırmalar, çalışanların kariyer gelişim fırsatlarını yetersiz bulmasının sessiz istifa davranışını tetikleyen önemli faktörlerden biri olduğunu gösteriyor. Gallup’un küresel araştırmasına göre, “harika bir iş”in temel unsurlarından biri, işverenin çalışanlarının kişisel gelişimine ve profesyonel ilerlemesine bağlı olması. Ancak birçok işveren, çalışanlarına net bir kariyer yolu sunmadığında ve profesyonel gelişim yatırımlarını ihmal ettiğinde, çalışanlar mevcut pozisyonlarında ilerleme imkânı olmadığını düşünerek motivasyonlarını ve işe bağlılıklarını kaybediyor.
Net bir kariyer yolu görememek, terfi fırsatlarının sınırlı olması ve sürekli öğrenme imkânlarının sunulmaması, çalışanların katkılarını minimum seviyeye çekmelerine yol açıyor. Özellikle Z kuşağı çalışanlarında kariyer gelişimi beklentileri karşılanmadığında sessiz istifa eğilimi belirgin şekilde artıyor. Bu nedenle kurumların, çalışan bağlılığını güçlendirmek ve yetenek kaybını önlemek için net kariyer planları oluşturması, eğitim ve beceri geliştirme programlarına yatırım yapması kritik önem taşıyor.
Bu kapsamda Eğitim ve Gelişim Hizmetlerimizi ve Profesyonel Koçluk Hizmetlerimizi incelemenizi tavsiye ederiz.
🎯Belirsiz iş tanımı ve beklentiler
Sessiz istifanın ortaya çıkmasına yol açan bir diğer önemli sebep, net olmayan iş beklentileri ve açıkça tanımlanmamış görevlerdir. Bu tür belirsizlikler, özellikle beklentiler net bir liderlik yaklaşımıyla aktarılmadığında, çalışanlarda tükenmişliğe ve işe bağlılığın azalmasına neden olabilir.
Bu noktada organizasyonel gelişim çalışmaları büyük önem taşır. Net rol tanımları, açık beklentiler ve doğru iletişim kanalları, çalışanların kendilerinden ne beklendiğini bilmelerini sağlar. Böylece hem görev karmaşası hem de motivasyon kaybı önlenir.
BrainArt’ın sunduğu Organizasyonel Gelişim & Stratejik İK Danışmanlığı hizmeti, kurumların iş tanımlarını, süreçlerini ve beklentilerini netleştirerek çalışan bağlılığını artırmayı ve sessiz istifa riskini azaltmayı hedefler.
🎯Ücret
Çalışanlar, ücret seviyelerinden daha memnun olduklarında sessiz istifa etme olasılıkları daha düşüktür. Wen-Hsia Lin ve Chin-Chiuan Lin’in 2025 yılında yaptığı çalışma da bunu destekliyor. Ücretinden memnun olan çalışanlar, görev tanımlarında yazan işlerin ötesinde de sorumluluk alma eğiliminde ve işlerine daha bağlılar. Özetle, adil ve tatmin edici ücret politikaları, sessiz istifa riskini azaltan önemli unsurlardan biridir.
💬 Son Söz
Sessiz istifa, yalnızca çalışan bağlılığını değil, doğrudan kurumun performansını da etkileyen görünmez bir tehdittir.
Sorunun temel nedenlerini doğru tespit eden ve buna uygun stratejiler geliştiren kurumlar, sadece yeteneklerini elde tutmakla kalmaz; aynı zamanda sürdürülebilir bir başarı kültürü inşa eder.
💬 BrainArt olarak, kurumunuza özel çözümler geliştirerek sessiz istifanın önüne geçmenize yardımcı olabiliriz. Gelin, çalışanlarınızın potansiyelini yeniden açığa çıkaralım.
